Trwa proces legislacyjny, którego celem w ramach implementacji tzw. Pillar II jest wprowadzenie minimalnego globalnego podatku. Oznacza to dodatkowe obciążenia fiskalne oraz nowe obowiązki sprawozdawcze dla podmiotów wchodzących w skład największych grup kapitałowych.
Istota Pillar II
W 2022 r. uchwalona została dyrektywa w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania grup wielonarodowych w Unii – tzw. Pillar II. Jest to kolejna inicjatywa w ramach programu BEPS (base erosion and profits shifting).
Pillar II dotyczy podmiotów wchodzących w skład grup kapitałowych (krajowych lub zagranicznych), których skonsolidowane przychody wyniosą minimum 750 mln euro w co najmniej dwóch z ostatnich czterech lat podatkowych, bezpośrednio poprzedzających analizowany rok podatkowy.
Istota Pillar II sprowadza się do nałożenia obowiązku zapłaty dodatkowego podatku w celu wyrównania poziomu efektywnej stawki podatkowej (ang. effective tax rate, ETR) grupy do 15%. Kalkulacja ETR opiera się o dane księgowe.
Przykładowo, jeżeli efektywna stawka podatkowa ukształtowałaby się na poziomie 10%, to konieczne byłoby dopłacenie 5% podatku (ETR -> 15%).
Możliwa jest jednakże redukcja obciążeń podatkowych poprzez zmniejszenie podstawy opodatkowania z uwagi na substrat majątkowo-osobowy. Uwzględnia się przy tym:
- wartość bilansową netto rzeczowych aktywów trwałych (asset carve-out), oraz
- kwalifikowane koszty pracownicze (payroll carve-out).
Co z ulgami podatkowymi?
Większość funkcjonujących w Polsce ulg podatkowych (np. ulga badawczo – rozwojowa) wpływa na zmniejszenie ETR. Tego typu ulgi traktowane są na gruncie Pillar II jako niekwalifikowany zwrotny kredyt podatkowy (non-QRTC). Oznacza to zwiększenie ryzyka objęcia spółek obowiązkiem zapłaty podatku minimalnego.
Dyrektywa przewiduje jednak inne traktowanie tzw. kwalifikowanych zwrotnych kredytów podatkowych (QRTC). W ramach kalkulacji ETR, spółka mogłaby zwiększyć wysokość podatku o kwotę tej ulgi.
Mówi się zatem o konieczności przemodelowanie polskich przepisów i wprowadzenia rozwiązania bazującego na zwracaniu podatnikom środków lub wykorzystywaniu ulg do opłacenia zobowiązań podatkowych. Taki system jest stosowany przykładowo w zakresie niewykorzystanej ulgi B+R dla podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej. Niemniej jednak jest to jeden z wyjątków.
Nowe obowiązki sprawozdawcze
Projekt przewiduje nałożenie na podatników nowych obowiązków sprawozdawczych, w tym składanie:
- informacji o opodatkowaniu wyrównawczym (za pierwszy rok w terminie do końca osiemnastego miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego, a w kolejnych latach do końca piętnastego miesiąca), oraz
- zeznania o wysokości należnego podatku wyrównawczego (za pierwszy rok w terminie do końca dwudziestego pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu roku podatkowego, a w kolejnych latach do końca osiemnastego miesiąca).
Ochrona podatników
Kwestie dotyczące podatku wyrównawczego nie będą mogły być rozstrzygane w drodze interpretacji indywidualnych. Możliwe będzie jednakże złożenie wniosku o opinię w sprawie opodatkowania wyrównawczego (odpowiednik interpretacji podatkowej) oraz opinię zabezpieczającą w sprawie opodatkowania wyrównawczego. Opłaty za te wnioski mogą wynieść do 100 tys. zł.
Aktualny etap legislacyjny
Na ten moment (wrzesień 2024 r.) projekt ustawy implementującej dyrektywę w Polsce został przekazany do Komisji Prawniczej.
Zgodnie z projektem przepisy dot. globalnego podatku minimalnego wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2025 r. Możliwe będzie jednak stosowanie przepisów przez grupę w odniesieniu do roku podatkowego rozpoczętego po 31 grudnia 2023 r.
Niemniej jednak polskie podmioty mogą już teraz być zobowiązane do przesyłania jednostkom z grupy danych rachunkowych w związku z wprowadzeniem Pillar II w ich krajach.