Duża część usług klubów fitness korzysta z 8% stawki VAT. Jakiś czas temu budziło to spore wątpliwości, więc Ministerstwo Finansów wydało w tym zakresie interpretację ogólną. Różnorodność oferty sprawia jednak, że wiele pytań co do właściwej stawki VAT istnieje nadal. Ci, którzy stosują 23% zamiast 8% VAT płacą za duży podatek i osiągają przez to niższe zyski. Ci, którzy robią odwrotnie, posiadają zaległości podatkowe, które potrafią się zmaterializować w najmniej stosownym momencie. W niniejszym materiale przedstawiamy, jak stosować właściwe stawki VAT w branży fitness i jak naprawić ewentualne błędy, a w niektórych przypadkach – jak uzyskać zwrot podatku.

 

Streszczenie

8% VAT obejmuje „pozostałe usługi związane z rekreacją –  wyłącznie w zakresie wstępu”. Dotyczy to większości usług klubu fitness, w tym:

• korzystanie z usług klubu fitness / siłowni na podstawie wykupionego biletu wstępu (karnetu),
• zajęcia grupowe,
• inne zajęcia sportowe, np. joga, fitness, pole dance.

23% może mieć zastosowanie do:

• kursów, szkoleń,
• usług trenera personalnego,
• karnetów dla trenerów.

Warto dokonać przeglądu stosowanych stawek VAT i wystąpić o własną Wiążącą Informację Stawkową (WIS), która potwierdzi jakie stawki VAT należy stosować na poszczególne usługi. Jeżeli stosowano zawyżone stawki VAT to dla sprzedaży B2C można odzyskać nadpłatę. W przypadku sprzedaży B2B nadpłata nie wystąpi, ale warto skorygować błędne faktury. Możemy pomóc w tych kwestiach. Zapraszamy do kontaktu.

 

Na co 8% VAT?

Obniżona stawka – 8% VAT przysługuje na usługi i towary z załącznika nr 3 do ustawy o VAT. Obejmuje on m.in. „pozostałe usługi związane z rekreacją –  wyłącznie w zakresie wstępu” (bez względu na kod PKWIU). Pozycja ta stanowi uzupełnienie regulacji zawartych we wcześniejszych pozycjach tego załącznika, które również dotyczą niektórych usług związanych m.in. z rekreacją (np. usługi związane z działalnością obiektów sportowych, usługi wstępu na imprezy sportowe). Należy zatem ustalać, które usługi klubu fitness objęte są preferencyjną, 8% stawką VAT.

 

Interpretacja ogólna

Ministerstwo Finansów już w 2014 roku wydało interpretację ogólną (nr PT1/033/32/354/LJU/14) w tym zakresie. Zgodnie z nią, aby stwierdzić czy usługi świadczone przez kluby fitness mogą być objęte 8% VAT należy rozważyć czy usługi te:

1. są związane z rekreacją,
2. dotyczą wyłącznie wstępu.

 

Usługi związane z rekreacją

Przepisy o VAT nie zawierają definicji „rekreacji”. W interpretacji ogólnej wskazano, iż za rekreację należy uznać „różne formy aktywności mające służyć wypoczynkowi i zdrowiu. Tak rozumiana rekreacja obejmuje w szczególności zajęcia takie jak fitness, czy aerobik, ale również taką aktywność jak np. korzystanie z sauny.” Zajęcia fitness zostały bezpośrednio wymienione jako forma rekreacji.  Wikipedia podaje, że rekreacja (łac. recreo – odnowić, ożywić) to forma aktywności umysłowej lub fizycznej podejmowana poza obowiązkami zawodowymi, społecznymi, domowymi i nauką. Stosowana w celu odpoczynku i rozrywki. Usługi związane z rekreacją nie mogą być zatem związane z zawodowymi działaniami ich odbiorców (będziemy o tym mówić poniżej w kontekście karnetów dla trenerów).

 

Usługi wyłącznie w zakresie wstępu

W interpretacji ogólnej wskazano, że pod pojęciem „wstępu” należy rozumieć możliwość wejścia gdzieś, prawo uczestniczenia w czymś, przy czym nie ma znaczenia forma biletu (lub opłaty), tzn. czy jest to jednorazowy bilet, czy też karnet upoważniający do kilku wejść. Wejścia (wstępu) nie można kojarzyć tylko z możliwością wejścia np. do siłowni. Ze wstępem związane jest określone świadczenie, np. możliwość wykonywania ćwiczeń siłowych przy wykorzystaniu znajdujących się na jej terenie przyrządów. Sformułowanie „wyłącznie w zakresie wstępu” oznacza, że wszystkie usługi świadczone przez siłownię, które nie są związane z normalnym typowym jej użytkowaniem, takie jak usługi restauracyjne na terenie klubu, zakup napojów, odżywek, czy też usługi instruktora, nie są objęte stawką obniżoną.

 

Mimo wydanej interpretacji ogólnej, VAT od usług fitness wciąż budzi liczne wątpliwości. Kluby występują więc o własne wiążące interpretacje stawkowe (WIS), aby mieć pewność co do poprawności swoich rozliczeń (czym jest WIS i kiedy warto o niego wystąpić piszemy niżej). Poniżej przedstawiamy przegląd WISów w zakresie właściwej stawki VAT od usług związanych z szeroko rozumianym sportem i rekreacją.

 

Siłownia – 8% VAT

Sama usługa korzystania z usług klubu fitness / siłowni na podstawie wykupionego biletu wstępu (karnetu) podlega 8% VAT. Nie zmienia tego obecność na sali instruktora lub trenera, który jest dostępny dla wszystkich klientów. Usługa ta mieści się w kategorii „pozostałe usługi związane z rekreacją – wyłącznie w zakresie wstępu”. Potwierdzają to WISy, np. z 22 maja 2020 r., nr 0112-KDSL1-2.450.160.2020.2.JN, z 4 listopada 2020 r., nr 0112-KDSL2-2.450.923.2020.1.AG.

 

Grupowe zajęcia fitness – 8% VAT

8% VAT można stosować także dla grupowych zajęć fitness prowadzonych przez instruktorów. Potwierdzają to WISy, m.in.: z 22 lutego 2024 r., nr 0112-KDSL2-1.440.529.2023.2.SS, z 17 stycznia 2024 r., nr 0112-KDSL2-2.440.358.2023.2.JB, z 4 października 2021 r., nr 0112-KDSL2-1.440.199.2021.2.BK. Wskazują one, że świadczenie usług w postaci grupowych zajęć fitness prowadzonych przez instruktorów stanowi „Pozostałe usługi związane z rekreacją – wyłącznie w zakresie wstępu”, o których mowa w poz. 68 załącznika nr 3 do ustawy o VAT, co uprawnia do stosowania obniżonej stawki podatku VAT.

 

Inne zajęcia objęte 8% VAT

Preferencyjna stawka podatku VAT  obejmuje również inne zajęcia sportowe, tj. zajęcia jogi czy fitness pole dance. Potwierdzają to WISy, m.in.:

• z 24 września 2024 r., nr 0112-KDSL2-2.440.363.2024.3.IM – w zakresie zajęć jogi,
• z 31 stycznia 2024 r., nr 0112-KDSL2-1.440.458.2023.3.MC – w zakresie wstępu na zajęcia jogi,
• z 7 czerwca 2024 r., nr 0112-KDSL2-2.440.152.2024.2.JB – w zakresie zajęć fitness pole dance.

Uwaga: ważne jednak, aby zajęcia te nie miały charakteru szkoleniowego / kursu. Wtedy bowiem stawka 8% VAT może być kwestionowana (patrz punkt kolejny).

 

Kursy / szkolenia – ryzyko 23% VAT

Szczególną uwagę należy zwrócić na zajęcia szkoleniowe / kursy, prowadzone przez instruktorów, które są realizowane wg określonego programu. Jeżeli zajęcia tego rodzaju mają na celu nauczanie, trenowanie lub doskonalenie umiejętności z danego zakresu, to mogą zostać uznane za usługę szkoleniową / edukacyjną.

Takie stanowisko przedstawione zostało przykładowo w WISie z 11 czerwca 2024 r., nr 0112-KDSL2-1.440.157.2024.3.NR, który dotyczył zajęć z gimnastyki:

„Uwzględniając przytoczone fakty, należy stwierdzić, że zasadniczą cechą przedmiotowej usługi jest jej edukacyjny charakter. Przedmiotowe zajęcia stanowią także formą rekreacji, jednakże ten aspekt przedmiotowej usługi nie jest wiodący i z pewnością nie stanowi celu świadczonej usługi. Głównym celem usługi będącej przedmiotem wniosku nie jest wstęp umożliwiający korzystanie z obiektu – sali i sprzętu, ale uczestniczenie w zajęciach gimnastyki pod opieką i kontrolą wykwalifikowanych w tej dziedzinie sportu instruktorów. (…) profesjonalna opieka trenera, nauczanie, trenowanie dyscypliny sportowej wykracza poza pojęcie wstępu”

Zatem, jeżeli głównym celem zajęć jest „nauka danej dyscypliny sportowej” to takiej usługi nie można uznać za związaną w zasadniczym stopniu z rekreacją i właściwą stawką podatku VAT będzie 23%. Na marginesie można wskazać, że niektóre usługi ściśle związane ze sportem lub wychowaniem fizycznym świadczone przez kluby sportowe korzystają ze zwolnienia z VAT.

Warto zwrócić uwagę na inny WIS w sprawie zajęć z gimnastyki z 3 września 2024 r., nr 0112-KDSL2-1.440.446.2024.1.MW, potwierdzający 8% VAT. Różnica polegała na tym, że zajęcia nie miały charakteru kursu oraz nie wymagały od uczestników regularnego i ciągłego uczestnictwa. Instruktor pełnił rolę nadzorczą, monitorując wykonywanie ćwiczeń, i był dostępny dla wszystkich uczestników. Dyrektor KIS zgodził się, iż tego rodzaju usługa mieści się w kategorii „Pozostałe usługi związane z rekreacją – wyłącznie w zakresie wstępu”, o których mowa w poz. 68 załącznika nr 3 do ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu preferencyjną stawką podatku w wysokości 8%.

Powyższe prowadzi do wniosku, iż o zastosowaniu właściwej stawki podatku VAT mogą decydować szczegóły, w szczególności oferta klubu / program zajęć. Jeśli zajęcia z danej dziedziny nie mają charakteru kursu oraz nie wymagają od uczestników ciągłości uczestnictwa, wówczas mogą być opodatkowane 8% stawką VAT. Natomiast, jeśli zajęcia mają formę kursu / szkolenia, to właściwa może być stawka 23%.

 

Usługi trenera personalnego -23% VAT

Usługi trenera personalnego zatrudnionego w klubie fitness lub siłowni powinny być opodatkowane wg stawki 23%. Wykraczają one bowiem poza zakres usług związanych z rekreacją wyłącznie w zakresie wstępu. Trener personalny świadczy swoje usługi na wyłączność dla konkretnego klienta, a zakres tych usług często obejmuje nie tylko trening, ale także dodatkowe świadczenia, tj. układanie planu treningowego czy diety, które są dostosowane do indywidualnych potrzeb.

Potwierdzają to WISy, m.in.: z 10 listopada 2021 r., nr 0112-KDSL2-2.440.227.2021.4.KP, a także z 23 stycznia 2024 r., nr  0112-KDSL2-1.440.246.2023.6.MK.

Opodatkowanie VAT usług trenera personalnego dostępnego w klubie fitness było również przedmiotem wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 28 sierpnia 2024 r. (sygn. I SA/Op 521/24, nieprawomocny), który nie zgodził się z twierdzeniem, iż jest to usługa nabywana w ramach wstępu na siłownię. Trening personalny wykracza poza typowe użytkowanie sali fitness lub siłowni, podczas którego osoba sama decyduje jakie ćwiczenia i jak długo będzie je wykonywać. Natomiast w przypadku nabycia usług trenera personalnego – bez jego obecności trening nie odbędzie się. Dlatego też, usługa ta jest uznawana za dodatkową, dostępną dla danego klienta, która podlega opodatkowaniu podstawową stawką VAT w wysokości 23%.

 

Karnet dla trenera – 23% VAT

Warto zwrócić uwagę na WIS z 30 stycznia 2024 r., nr 0112-KDSL2-2.440.353.2023.3.DS, zgodnie z którym karnet dla trenera sportowego (niebędącego pracownikiem), który kupuje bilet w celu świadczenia swoich usług, podlega opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 23%. Dotyczy to sytuacji, w której trener za zgodą właściciela siłowni ma możliwość prowadzenia zajęć indywidualnych, przy czym właściciel siłowni poza należnościami za bilety / karnety nie otrzymuje dodatkowego wynagrodzenia za usługę trenera. Zgodnie ze stanowiskiem wskazanym w tym WISie takie świadczenie usług na rzecz trenerów nie stanowi „pozostałych usług związanych z rekreacją – wyłącznie w zakresie wstępu”, gdyż zakup biletu wstępu przez trenera nie służy typowemu korzystaniu z urządzeń dostępnych na sali, lecz przeprowadzeniu własnych zajęć ze swoimi podopiecznymi. Ponadto, z WIS wynika, iż tego rodzaju usługi powinny być zakwalifikowane jako „usługi związane z działalnością obiektów służących poprawie kondycji fizycznej” dla których nie przysługuje preferencyjna stawka podatku VAT. Warto w tym miejscu wrócić do definicji rekreacji, która – jak wskazywaliśmy dotyczy zajęć poza-zawodowych. W przypadku zatem karnetu dla trenera faktycznie istnieje ryzyko uznania, że nie jest to usługa związana z rekreacją.

Zatem, oferując możliwość prowadzenia zajęć indywidualnych przez trenerów należy zachować szczególną ostrożność.

 

Gminne kluby fitness

Dla porządku warto powiedzieć, że powyższe zasady dotyczą wszystkich klubów fitness – zarówno prowadzonych przez podmioty prywatne, jak i publiczne, np. gminy / ośrodki sportu i rekreacji / spółki komunalne. W przypadku podmiotów z sektora finansów publicznych, zastosowanie właściwej stawki VAT jest tym ważniejsze, że dochodzi element dyscypliny finansów publicznych i związanych z nią konsekwencji. W tym kontekście wskazujemy na WIS z 14 listopada 2024 r., nr 0112-KDSL2-1.440.474.2024.3.MW, zgodnie z którym  8% VAT przysługuje również w sytuacji, gdy gmina udostępnia odpłatnie siłownię do korzystania zainteresowanym osobom fizycznym. Taka usługa mieści się w pozycji „Pozostałe usługi związane z rekreacją – wyłącznie w zakresie wstępu”, o których mowa w poz. 68 załącznika nr 3 do ustawy o VAT.

W przypadku podmiotów publicznych nieprawidłowością – obarczoną konsekwencjami wynikającymi z przepisów o dyscyplinie finansów publicznych – będzie zarówno:

• stosowanie zawyżonej stawki VAT (tj. stawki 23%) w przypadku, gdy dana usługa podlega opodatkowaniu według stawki preferencyjnej (8%) – w takim bowiem przypadku cena dla konsumenta (użytkownika siłowni) jest ustalona w sposób nieprawidłowy,
• stosowanie zaniżonej stawki VAT (8%) w przypadku, gdy dana usługa podlega opodatkowaniu według stawki podstawowej – w takim przypadku dana jednostka zaniża VAT należny, co prowadzi do powstania zaległości podatkowej.

W kontekście jednostek samorządu terytorialnego warto również zwrócić uwagę, że obrót w ramach jednostek organizacyjnych danej JST będzie poza VAT – a zatem inaczej będzie wyglądała sprzedaż 10 karnetów (upoważniających do wejścia na siłownię) na rzecz osób fizycznych lub firm (podmiotów zewnętrznych), a inaczej sprzedaż na rzecz gminnej jednostki organizacyjnej (transakcja poza VAT). Wszystkie wskazane sytuacje powinny być przeanalizowane i ujęte w odpowiednich procedurach.

 

Czy warto uzyskać swój WIS?

Jak widać, ustalenie właściwej stawki VAT na poszczególne usługi klubu nie jest łatwe. Warto przypomnieć, że stosowanie błędnej stawki VAT ma następujące konsekwencje:

• jeśli stawka jest zawyżona (23% zamiast 8%), to klub płaci za wysoki VAT, przez co jego zyski są zaniżane lub ceny karnetów za wysokie;
• jeśli stawka jest zaniżona (8% zamiast 23%), to powstaje zaległość podatkowa (konieczność dopłaty 15% VAT) wraz z odsetkami, ryzyko ustalenia przez urząd skarbowy tzw. dodatkowego zobowiązania podatkowego do 30% zaległości (tzw. sankcja VAT), nie wspominając o odpowiedzialności karno-skarbowej kadry zarządczej klubu.

Niewątpliwie zatem warto wystąpić o własny WIS w odniesieniu do usług świadczonych przez dany klub. Potwierdzi on właściwość stawek VAT dla poszczególnych usług. WIS wiąże organy podatkowe i podmioty, które ją otrzymały przez okres 5 lat.

Otrzymany WIS daje ochronę podatkową – organ podatkowy podczas kontroli nie może domierzyć zaległości w VAT, nie grozi obowiązek zapłaty odsetek za zwłokę, nie zostanie wymierzone dodatkowe zobowiązanie podatkowe – sankcja w VAT, nie zostanie nałożona kara przewidziana w KKS. Co ciekawe, z ochrony wynikającej z WIS mogą korzystać zarówno jej adresaci, jak i inni podatnicy, jeśli oferowane przez nich towary czy usługi są tożsame z tymi w danym WISie wydanym dla innego podatnika. Oznacza to, iż można korzystać z ochrony wynikającej z „cudzego” WIS w swojej działalności. Jest to istotna różnica w porównaniu do interpretacji indywidualnych, które zapewniają ochronę wyłącznie wnioskodawcom. Tym niemniej wymaga to wykazania, iż towary lub usługi są dokładnie takie same jak w WISie, na który chcemy się powołać.

 

Stosowanie niewłaściwej stawki VAT – co dalej?

Ustalenie właściwej stawki na poszczególne usługi klubu fitness jest wyzwaniem. Mogą wystąpić zatem tu pewne nieprawidłowości. Jak z nimi postąpić? To zależy m.in. od kierunku nieprawidłowości (zawyżenie vs. zaniżenie VAT) oraz od rodzaju sprzedaży – B2C, czy B2B.

 

Zawyżona stawka VAT w przypadku sprzedaży B2C

Jeżeli stosowaliśmy zawyżoną stawkę VAT (23% zamiast 8%) w przypadku sprzedaży B2C (co zapewne stanowi większość sprzedaży klubów), to możemy skorygować złożone deklaracje i odzyskać nadpłatę VAT. Nie ma przy tym konieczności oddawania odzyskanych środków klientom. Korektę należy ująć w wewnętrznej ewidencji korekt dla sprzedaży paragonowej oraz skorygować kwoty z okresowych raportów z kasy fiskalnej, będące podstawą do odzyskania nadpłaconego VAT.

Takie podejście potwierdza orzecznictwo sądów (szczegóły poniżej). Organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych wskazują jednak, iż w przypadku stosowania zawyżonej stawki VAT przy sprzedaży B2C, prawo do odzyskania nadpłaconego VAT nie przysługuje. Argumentują to m.in. brakiem możliwości identyfikacji podmiotów na rzecz których zostały wystawione paragony oraz brakiem zwrotu klientom różnicy ceny wynikającej z błędnie zastosowanej stawki. Nieraz podnoszony jest zarzut bezpodstawnego wzbogacenia podatnika, co oznacza, iż podatnik nie jest podmiotem, który poniósł ekonomiczny ciężar podatku (zapłacił go bowiem klient). Takie stanowisko przedstawiono np. w interpretacjach indywidualnych:

• z 23 maja 2024 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.196.2024.2.PRM (zamiast 0% stawki podatku VAT na produkty spożywcze stosowano 5% VAT),
• z 1 grudnia 2023 r., nr 0114-KDIP4-2.4012.601.2023.4.WH (zamiast zwolnienia stosowano 23% VAT),
• z 6 lipca 2023 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.275.2023.1.ALN (zamiast 8% VAT na usługi przygotowania i dostarczania posiłków stosowano 23% VAT).

Orzecznictwo sądów jest jednak inne. Jednym z kluczowych orzeczeń w sprawie nadpłaconego VAT jest wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 21 marca 2024 r., sygn. C-606/22. Dotyczy on polskiej sprawy, a mianowicie stosowania zawyżonej stawki VAT przy sprzedaży karnetów na siłownię. Według TSUE odmowa prawa do korekty VAT z powodu stosowania zawyżonej stawki ze względu na dokumentowanie transakcji za pośrednictwem kasy fiskalnej jest niezgodna z dyrektywą VAT. TSUE potwierdził, iż podatnikom realizującym sprzedaż przy użyciu kasy fiskalnej przysługuje prawo do korekty nadpłaconego podatku VAT. TSUE zwrócił uwagę, iż organ może powołać się na zarzut bezpodstawnego wzbogacenia w sytuacji, gdy ciężar nienależnie pobranego podatku został „w całości zneutralizowany”.

W ślad za wyrokiem TSUE zaczęły pojawiać się korzystne dla podatników orzeczenia polskich sądów, w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA). W wyrokach NSA z 26 czerwca 2024 r., sygn. I FSK 925/18 i I FSK 1225/18 wskazano, iż jeżeli podatnik dokonuje korekty podatku należnego, nie dochodzi do uszczerbku majątku konsumenta, lecz podatnika, który odprowadził podatek większy niż był należny. Również w wyroku z 11 września 2024 r., sygn. I FSK 1109/20 NSA stanął w tej sprawie po stronie podatnika.

 

Zawyżona stawka VAT w przypadku sprzedaży B2B

Nieco inaczej wygląda kwestia stosowania zawyżonej stawki VAT przy sprzedaży  B2B (dokumentowanej fakturami). W takiej sytuacji należy wystawić faktury korygujące, zmniejszające VAT należny i przez to kwotę brutto do zapłaty. Korekty (zmniejszenia) VAT należnego dokonujemy zasadniczo na bieżąco (w dacie wystawienia faktur korygujących). Kontrahent, który otrzyma taką fakturę korygującą będzie zobowiązany do korekty swojej deklaracji VAT, co może zwiększyć jego bieżące zobowiązanie w VAT. Może więc powstać wątpliwość czy takie działanie ma sens. Należy jednak pamiętać, że faktura z błędną stawką VAT można być uznana za wystawioną wadliwie, za co grożą kary KKS. Lepiej więc je skorygować.

 

Korekta przychodów

Jeżeli stosowaliśmy zawyżone stawki VAT przy sprzedaży B2C i je skorygujemy (w celu odzyskania 15% VAT), to konieczna będzie również korekta podatku dochodowego – zwiększy się bowiem nasz przychód (dochód). Korektę taką należy ująć na bieżąco (nie jest ona bowiem  spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką). Konieczna zatem może okazać się dopłata podatku dochodowego od uzyskanego zwrotu VAT.

 

Co warto zrobić? Jak możemy pomóc?

Podsumowując, większość usług klubu fitness powinna podlegać opodatkowaniu 8% VAT. Są jednak wyjątki. Warto dokonać indywidualnej analizy zakresu świadczonych usług, aby prawidłowo określić wysokość podatku.

Możemy Państwu w tym pomóc.

W ramach naszych usług możemy:

1. dokonać przeglądu stosowanych przez klub stawek VAT
2. wystąpić z wnioskiem o WIS i ustalić prawidłowe stawki na przyszłość
3. co do przeszłości:

• odzyskać nadpłacony VAT – B2C,
• ustalić czy nie trzeba dopłacić VAT,
• zweryfikować konieczność korekt B2B.

Wszystko to pozwoli zapewnić maksymalizację zysków klubu oraz bezpieczeństwo podatkowe jego zarządu.

 

Pobierz wersję PDF