Szanowni Państwo!
Oddajemy w Państwa ręce kolejny autorski przegląd orzecznictwa podatkowego, w ramach którego wybieramy i komentujemy najciekawsze wyroki w sprawach podatkowych. Życzymy miłej lektury!
Zespół ABC Tax
Spis treści
- Małżeństwo sprzedając działki należące do majątku wspólnego może być jednym podatnikiem VAT
- Odpowiedzialność członków zarządu spółki za jej zaległości podatkowe
- Wpłata od anonimowego darczyńcy z podatkiem PIT
- Korekta wstępna i końcowa a VAT
- Czy korygowanie oświadczenia o wyborze metody rozliczania różnic kursowych jest możliwe?
- Zmiana oprocentowania pożyczek na podstawie zaktualizowanej analizy cen transferowych
- Obciążenie klienta za uszkodzenie zwróconego towaru nie podlega VAT
- Czy zagraniczny udziałowiec polskich spółek wyklucza zwolnienie z krajowego podatku minimalnego?
Małżeństwo sprzedając działki należące do majątku wspólnego może być jednym podatnikiem VAT
Wyrok TSUE z 3 kwietnia 2025 r. sygn. C‑213/24
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE lub Trybunał) wydał kolejny wyrok w polskiej sprawie dotyczącej podatku VAT przy sprzedaży działek stanowiących grunty rolne. Wyrok ten jest o tyle ciekawy, że poza samą kwalifikacją transakcji sprzedaży działek jako podlegającą opodatkowaniu VAT, Trybunał stwierdził, że podatnikiem w ramach sprzedaży jest małżeństwo. Jest to koncepcja, która jest obca polskim organom podatkowym i nie jest wyraźnie uregulowana w ustawie o VAT.
Czego dotyczyła sprawa?
Sprawa dotyczyła małżonków, którzy w 1989 r. otrzymali w darowiźnie do majątku wspólnego gospodarstwo rolne. W 2011 r. małżonkowie postanowili sprzedać nieruchomość. Przygotowanie nieruchomości do sprzedaży zlecono profesjonalnemu pełnomocnikowi, który był odpowiedzialny m.in. za: dokonanie podziału nieruchomości na mniejsze działki, zmiany wpisów w rejestrze gruntów i księgach wieczystych, zmianę przeznaczenia działek (z gruntów rolnych na działki budowlane), uzbrojenie nieruchomości w media, uzyskanie niezbędnych zezwoleń i decyzji, a także reklamowanie gruntów.
Do sprzedaży doszło w latach 2017–2021, co stało się podstawą sporu z organami podatkowymi. Według organów, sprzedaż działek stanowiła działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT. Zatrudnienie profesjonalnego pełnomocnika świadczyło o tym, że podejmowane działania miały charakter profesjonalny, ciągły i zorganizowany. W związku z tym małżonkowie otrzymali decyzje zobowiązujące do zapłaty podatku.
Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (dalej: WSA) we Wrocławiu, który skierował pytanie prejudycjalne do TSUE. WSA zapytał czy:
- małżonkowie sprzedając działki i korzystając jednocześnie z usług profesjonalnego pełnomocnika prowadzą działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu VAT,
- każdego z małżonków należy traktować jako odrębnego podatnika VAT.
Stanowiso TSUE
TSUE zwrócił uwagę, iż w przypadku sprzedaży działek istotnym kryterium jest fakt, czy zostały podjęte aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami. Jeśli działania wykraczają poza zwykłe zarządzanie majątkiem prywatnym, wówczas wpisują się w ramy działalności gospodarczej.
W analizowanej sprawie TSUE uznał, że zostały podjęte czynności, które można zakwalifikować jako aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, gdyż pełnomocnik działając w imieniu i na rzecz małżeństwa podejmował czynności wykraczające poza zwykłe zarządzanie majątkiem prywatnym. Wobec tego, sprzedaż działek należących do własności prywatnej małżeństwa powinna zostać uznana za działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu VAT.
Natomiast odnosząc się do kwestii uznania za odrębnego podatnika VAT każdego z małżonków, TSUE wskazał, iż sprzedaż rzeczy z majątku wspólnego wymagała zgody każdego z małżonków. Oznacza to, że małżonkowie działali wspólnie i tym samym mogą zostać uznani za jednego podatnika VAT.
Jednocześnie TSUE przypomniał, że fakt istnienia wspólności majątkowej nie wyklucza możliwości uznania małżonków za odrębnych podatników VAT jeżeli każde z nich wykonuje działalność gospodarczą samodzielnie.
Okiem eksperta ABC Tax – Elżbieta Skurczak
Uznanie przez TSUE, że sprzedaż działek z majątku prywatnego może podlegać opodatkowaniu VAT nie jest szczególnie zaskakujące. Tego rodzaju transakcje są przedmiotem licznych sporów z organami podatkowymi, które uważają, że korzystanie z usług profesjonalnych pełnomocników w celu przygotowania działek do sprzedaży świadczy o prowadzeniu działalności gospodarczej (podlegającej opodatkowaniu VAT).
Za przełomowe należy jednak uznać stanowisko Trybunału w zakresie kwalifikacji małżeństwa jako jednego podatnika VAT. Jak wynika z wyroku TSUE pojęcie podatnika VAT należy interpretować bardzo szeroko.
Do tej pory przy sprzedaży nieruchomości (oraz innych transakcjach na gruncie VAT) małżonków traktowano jako odrębnych podatników VAT. Co prawda przepisy ustawy o VAT wskazują, że podatnikiem może być jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, przepis ten nigdy wcześniej nie był podstawą do rejestracji na VAT małżeństwa. Uznanie „małżeństwa” za jednego podatnika VAT – zgodnie z wyrokiem TSUE – rodzi szereg wątpliwości natury praktycznej, w szczególności:
- kiedy / dla jakich transakcji małżonkowie powinni być traktowani jako jeden podatnik VAT, a kiedy jako odrębni podatnicy?
- kiedy i w jaki sposób należy dokonać rejestracji małżeństwa na VAT?
- jak interpretować limit 200 000 zł uprawniający do zwolnienia z VAT – jakie transakcje wliczać do limitu „małżeństwa”, a jakie do limitów dla poszczególnych małżonków? Czy odrębne ustalanie limitów dla tych podatników jest uzasadnione?
- czy faktury wystawiane na małżonka uprawniają małżeństwo do odliczenia VAT?
Elżbieta Skurczak, Radczyni prawna | Partner ABC Tax
tel. 533 336 434
eskurczak@abctax.com.pl
Odpowiedzialność członków zarządu spółki za jej zaległości podatkowe
Wyrok TSUE z dnia 27 lutego 2025 r. sygn. C-277/24
Stan faktyczny
Sprawa dotyczyła Pani M.B., która była prezesem zarządu B. sp. z o.o. od sierpnia 2014 r. do stycznia 2018 r. Wobec tej spółki toczyło się postępowanie podatkowe dotyczące VAT, prowadzone przez Naczelnika Urzędu Skarbowego Wrocław-Stare Miasto (NUS). Pani M.B złożyła do NUS wniosek o dopuszczenie jej jako strony do udziału w tym postępowaniu oraz o udostępnienie jego akt, uzasadniając to faktem, iż była prezesem zarządu spółki B. NUS ten wniosek oddalił, na co Pani M.B. złożyła zażalenie.
Pytania prejudycjalne
Sprawa trafiła do WSA we Wrocławiu, który postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami:
- Czy regulacja krajowa i oparta na niej praktyka krajowa, zgodnie z którymi odmawia się osobie fizycznej (członkowi zarządu osoby prawnej), która może ponosić całym swoim majątkiem prywatnym solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe osoby prawnej z tytułu VAT, prawa do czynnego udziału w postępowaniu mającym na celu określenie osobie prawnej ww. zobowiązania podatkowego w formie ostatecznej decyzji organu podatkowego,
- a jednocześnie w odrębnym postępowaniu, zmierzającym do stwierdzenia solidarnej odpowiedzialności rzeczonej osoby fizycznej za zobowiązania podatkowe osoby prawnej z tytułu VAT, osoba ta pozbawiona jest adekwatnego środka do skutecznego zakwestionowania poczynionych wcześniej ustaleń i ocen co do istnienia lub wysokości zobowiązania podatkowego osoby prawnej – zawartych w decyzji ostatecznej organu podatkowego wydanej uprzednio bez udziału tejże osoby fizycznej, która to decyzja w konsekwencji stanowi prejudykat w tymże postępowaniu na mocy przepisu krajowego potwierdzonego praktyką krajową
jest zgodna z prawem UE?
Stan prawny
Członek zarządu (także były) spółki może odpowiadać za jej zaległości podatkowe. Wynika to z art. 116 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym:
§ 1 Za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, prostej spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:
1) nie wykazał, że:
a) […] zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości […];
b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;
2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
[…]
§ 2. Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości […] powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.
[…]
§ 4. Przepisy § 1-3 stosuje się również do byłego członka zarządu oraz byłego pełnomocnika lub wspólnika spółki w organizacji.
Należy wskazać, że odpowiedzialność solidarna osób trzecich, takich jak członek lub były członek zarządu spółki, wynika z dwóch odrębnych postępowań:
- postępowania mającego na celu określenie wysokości zobowiązania podatkowego spółki, którego stroną jest wyłącznie spółka (postępowanie podatkowe) oraz
- postępowania w przedmiocie stwierdzenia odpowiedzialności solidarnej osób trzecich, jeżeli podatnik (spółka), którego zobowiązanie podatkowe zostało ustalone w wyniku postępowania podatkowego, nie wywiązuje się ze swoich obowiązków podatkowych (postępowaniem w przedmiocie odpowiedzialności solidarnej).
W tym miejscu warto również wskazać, że zgodnie z art. 133 § 1 Ordynacji podatkowej: Stroną w postępowaniu podatkowym jest podatnik, płatnik, inkasent lub ich następca prawny, a także osoba trzecia, o której mowa w art. 110-117c, która z uwagi na swój interes prawny żąda czynności organu podatkowego, do której czynność organu podatkowego się odnosi lub której interesu prawnego działanie organu podatkowego dotyczy. Niemniej jednak, że zgodnie z praktyką krajową, były członek zarządu spółki, nie ma interesu prawnego w rozumieniu art. 133 Ordynacji podatkowej w udziale w postępowaniu podatkowym dotyczącym tej spółki. Ta osoba trzecia mogłaby być jedynie stroną postępowania w przedmiocie odpowiedzialności solidarnej. Przepisy Ordynacji podatkowej i praktyka krajowa nie przewidują możliwości zakwestionowania przez tę osobę trzecią wysokości zobowiązania podatkowego określonego w ramach postępowania w przedmiocie odpowiedzialności solidarnej. Celem tego ostatniego jest bowiem przede wszystkim ustalenie, czy spełnione są przesłanki odpowiedzialności osoby trzeciej.
Spór dotyczył zatem tego, jakie prawa i gwarancje procesowe powinna mieć osoba trzecia w postępowaniu, którego celem jest ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego spółki, jeśli może ona być później zobowiązana do zapłaty podatku VAT z osobistego majątku.
Orzeczenie TSUE
Trybunał odpowiedział na niekorzyść Pani M.B na pierwsze pytanie i na korzyść Pani M.B na drugie pytanie. Trybunał uznał, że prawo UE:
- nie stoi na przeszkodzie uregulowaniom krajowym i praktyce krajowej, zgodnie z którymi osoba trzecia, która może zostać uznana za solidarnie odpowiedzialną za zobowiązanie podatkowe osoby prawnej, nie może być stroną w postępowaniu prowadzonym przeciwko tej osobie prawnej w celu ustalenia jej zobowiązania podatkowego,
- bez uszczerbku dla konieczności, by ta osoba trzecia w toku ewentualnie prowadzonego wobec niej postępowania w przedmiocie odpowiedzialności solidarnej mogła skutecznie podważyć ustalenia faktyczne i kwalifikacje prawne dokonane przez organ podatkowy w ramach pierwszego postępowania i mieć dostęp do jego akt, z poszanowaniem praw wspomnianej osoby prawnej lub innych osób trzecich.
Okiem eksperta ABC Tax – Tomasz Napierała
Sprawa jest niezwykle ciekawa, a wyrok Trybunału wyważony, choć bardzo istotnie wpływa on na polskie realia postępowań w zakresie odpowiedzialności solidarnej członków zarządu.
Trybunał orzekł, że były członek zarządu może zostać wykluczony z bycia stroną postępowania wymiarowego, bo na tym etapie istnieje tylko możliwość wszczęcia kolejnego postępowania przeciwko niemu. Przyznanie mu praw strony „mogłoby co do zasady zagrozić poufności niektórych informacji lub przedłużyć czas trwania tego postępowania, naruszając w ten sposób interes publiczny polegający na zapewnieniu skutecznego poboru VAT”.
Odpowiedź na drugie pytanie jest pozytywna dla polskich podatników. TSUE podkreślił, że były członek zarządu, musi mieć możliwość zapoznania się z dowodami zgromadzonymi w postępowaniu wymiarowym i powinien mieć możliwość skutecznego kwestionowania jego wyniku.
Stanowisko Trybunału powinno doprowadzić do zmiany zarówno przepisów Ordynacji podatkowej, jak i praktyki polskich organów podatkowych. Obecnie bowiem w toku postępowania dotyczącego odpowiedzialności solidarnej członka zarządu nie dopuszcza się kwestionowania decyzji wymiarowej wobec spółki. Ta jest bowiem ostateczna. Zgodnie ze stanowiskiem TSUE, w ramach toczących się postępowań byli członkowie zarządu powinni otrzymać dostęp do akt sprawy spółki, powinni też móc podważać ustalenia organów podatkowych dotyczące wysokości zobowiązania spółki.
Wyrok ten warto znać, bo warto znać swoje prawa.
Tomasz Napierała, Doradca podatkowy | Partner ABC Tax
tel. 797 720 901
tnapierala@abctax.com.pl
Wpłata od anonimowego darczyńcy z podatkiem PIT
WInterpretacja indywidualna DKIS z 21 lutego 2025 r., sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.1031.2024.3.SR
Stan faktyczny
Wnioskodawczyni otrzymała środki pieniężne, zgromadzone w ramach zbiórki publicznej. Celem zbiórki było wsparcie Wnioskodawczyni i jej małoletnich dzieci po nagłej śmierci męża. Portal organizujący zbiórkę przekazał po jej zakończeniu zestawienie wpłat oraz potwierdzenia transakcji, z których wynikało, że najwyższa wpłata nie przekraczała 1.000 zł. Na podstawie otrzymanych danych Wnioskodawczyni nie miała jednak możliwości ustalenia tożsamości wszystkich darczyńców, którzy dokonali wpłat, ponieważ część z nich była anonimowa.
Pojawiło się pytanie czy środki pieniężne otrzymane w wyniku publicznej zbiórki podlegają opodatkowaniu PIT.
Stanowisko Wnioskodawczyni
Zdaniem Wnioskodawczyni:
- otrzymane środki nie stanowią dochodu podlegającego opodatkowaniu PIT, ponieważ są darowizną i nie są związane z działalnością gospodarczą ani zatrudnieniem.
- każda wpłata od darczyńcy powinna być rozpatrywana indywidualnie w kontekście przekroczenia kwoty wolnej od podatku z tytułu podatku od spadków i darowizn.
Ocena DIKS
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS) uznał stanowisko Spółki za częściowo nieprawidłowe.
Organ uznał, że aby wpłata mogła zostać uznana za darowiznę w celu prawidłowego zgłoszenia do opodatkowania, koniecznym jest, aby darczyńca był możliwy do zidentyfikowania przynajmniej z imienia i nazwiska.
W konsekwencji, do wpłat, które nie mogą zostać uznane za darowizny (tj. wpłat od anonimowych darczyńców lub osób których nie można zidentyfikować), nie będą miały zastosowania przepisy o podatku od spadków i darowizn. Konieczne będzie zatem ich opodatkowanie na gruncie PIT jako przychód z innych źródeł.
Okiem ekspertki ABC Tax – Natalia Chwała
Interpretacja jest ważna szczególnie z punktu widzenia osób, które zbierają środki pieniężne za pośrednictwem portali do tego przeznaczonych, w tym w ramach akcji charytatywnych. Datki tam składane często pochodzą od osób obcych, niespokrewnionych (tzw. III grupa podatkowa), dla których kwota wolna od podatku od spadków i darowizn wynosi 5733 zł od jednej osoby w okresie 5 lat. Wydawałoby się więc, że wpłaty do tej kwoty mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania.
Należy jednak mieć na uwadze, że organy podatkowe stoją na stanowisku, że tylko wpłata, dla której można zidentyfikować darczyńcę z imienia i nazwiska spełnia definicję darowizny i może korzystać z ww. zwolnienia. Ważne jest zatem, aby np. portale zbiórkowe wymagały podania tych danych przez darczyńcę (albo żeby darczyńcy sami uzupełniali takie dane, jeżeli nie ma takiego wymogu), aby uniknąć ryzyka konieczności zapłaty podatku przez osoby, które są beneficjentami tego wsparcia.
Natalia Chwała, Doradczyni podatkowa | Partner ABC Tax
nchwala@abctax.com.pl
Korekta wstępna i końcowa a VAT
Interpretacja indywidualna DKIS z 11.02.2025 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.728.2024.3.KO
Stan faktyczny
Spółka A wchodzi w skład międzynarodowej grupy kapitałowej, w ramach której prowadzi sprzedaż produktów do podmiotu powiązanego – Dystrybutora. Współpraca Stron polega na tym, że A będąca producentem wytwarza produkty na zlecenie Dystrybutora, który to odpowiada za sprzedaż produktów do klientów, ich marketing oraz doradztwo aplikacyjne.
Sprzedaż produktów stanowi transakcję kontrolowaną w rozumieniu przepisów o cenach transferowych.
W ramach rozliczeń, Strony dokonują dwóch rodzajów korekt:
- korekty wstępne – korekty mające na celu urealnienie cennika, dokonane w oparciu o dane rzeczywiste (faktycznie poniesione ostatecznie koszty i rzeczywiście osiągnięte przychody na sprzedaży danego produktu do klienta) – efektem jest korekta ceny sprzedaży konkretnego towaru oraz
- korekty końcowe – korekty rentowności, które nie odnoszą się bezpośrednio do cen towarów, a związane są z osiągniętą marżą.
Spółka zwróciła się z pytaniem, w jaki sposób powinna dokumentować korekty wstępne i końcowe.
Stanowisko Wnioskodawcy
Zdaniem Spółki, korekty wstępne należy dokumentować fakturami korygującymi. Natomiast korekty końcowe są neutralne na gruncie VAT, a w konsekwencji Spółka powinna je dokumentować poprzez noty księgowe.
Stanowisko DKIS
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS) zgodził się ze stanowiskiem Spółki.
DKIS wskazał, że opodatkowaniu VAT podlegają tylko takie zdarzenia gospodarcze, w ramach których świadczeniu jednej strony (dostawie towarów bądź świadczeniu usługi) odpowiada świadczenie wzajemne drugiej strony tj. odpłatność (w praktyce rozumiane najczęściej jako wynagrodzenie pieniężne otrzymywane w zamian za dostarczone towary lub wykonane usługi).
Na gruncie powyższego, DKIS zauważył, że korekta wstępna ma wpływ na zmianę ceny, zatem należy dokumentować ją fakturą korygującą, o której mowa w art. 106j ustawy o VAT.
Natomiast w kontekście korekty końcowej – skoro nie odnosi się do konkretnej dostawy towarówz konkretnego okresu rozliczeniowego, nie odnosi się do konkretnych faktur dokumentujących sprzedaż oraz nie powoduje ona zmiany indywidualnych cen sprzedawanych towarów, to pozostaje ona poza podatkiem VAT. Zatem powinny być dokumentowane innym dokumentem księgowym np. notą księgową.
Okiem ekspertki ABC Tax – Natalia Chwała
W myśl przepisów ustawy o VAT, podatnik wystawia fakturę korygującą, jeżeli po wystawieniu faktury wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy np. w razie podwyższenia ceny czy stwierdzenia pomyłki w cenie.
W powyższej sprawie korekty wstępne odnosiły się do ceny wykazanej na fakturze pierwotnej i były wynikiem aktualizacji cennika przyjętego między Stronami. Uzasadnione zatem jest wystawianie faktur korygujących w tym przypadku. Odmiennie natomiast jest w przypadku korekt końcowych, które nie odnoszą się do konkretnych faktur, a ich zadaniem jest korygowanie uzyskiwanej rentowności/marżowości. W rezultacie należy dokumentować je innym dokumentem księgowym np. notą księgową.
Stanowisko wyrażone w tej interpretacji wpisuje się w dotychczasową praktykę interpretacyjną oraz jest zgodne z Objaśnieniami podatkowymi w zakresie korekt cen transferowych.
Natalia Chwała, Doradczyni podatkowa | Partner ABC Tax
nchwala@abctax.com.pl
Czy korygowanie oświadczenia o wyborze metody rozliczania różnic kursowych jest możliwe?
Wyrok NSA z 18 lutego 2025 r. sygn. II FSK 878/23
Stan faktyczny
Spółka prowadząca działalność w zakresie leasingu i najmu pojazdów większość transakcji realizowała w walucie EUR. Od początku działalności do końca 2019 r. stosowała metodę rachunkową rozliczania różnic kursowych zgodnie z art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT. W zeznaniu za 2019 r. zadeklarowała jednak rezygnację z tej metody i przejście na metodę podatkową.
Po czasie okazało się, iż zmiana metody nie była dobrą decyzją, gdyż wymagała większych nakładów pracy niż metoda rachunkowa, a dodatkowo nie była wspierana przez system księgowy spółki. Z tych względów spółka planowała złożenie korekty zeznania CIT-8 za 2019 r., w zakresie rezygnacji ze stosowania rachunkowej metody rozliczania różnic kursowych.
Spółka chciała potwierdzić, że planowana korekta zeznania CIT-8 za 2019 r. w zakresie oświadczenia dotyczącego rezygnacji ze stosowania rachunkowej metody rozliczania jest możliwa i że może kontynuować stosowanie tej metody w 2020 r. i w latach kolejnych.
Przepisy
Zgodnie z art. 9b ust. 3 ustawy o CIT, w przypadku wyboru metody rachunkowej ustalania różnic kursowych, podatnicy mają obowiązek stosować tę metodę przez okres nie krótszy niż trzy lata podatkowe, licząc od początku roku podatkowego, w którym została przyjęta ta metoda. Podatnicy informują o wyborze tej metody w zeznaniu rocznym, składanym za rok podatkowy, w którym rozpoczęli jej stosowanie.
Zgodnie z art. 9b ust. 4. ustawy o CIT, o rezygnacji ze stosowania metody rachunkowej podatnicy informują w zeznaniu rocznym, składanym za ostatni rok podatkowy, w którym stosowali tę metodę. Rezygnacja może nastąpić po upływie okresu, o którym mowa w ust. 3.
Natomiast zgodnie z art. 81 § 1 ordynacji podatkowej jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.
Stanowisko DKIS – interpretacja indywidualna z 8 sierpnia 2022 r., nr 0111-KDWB.4010.48.2022.1.HK
Z podejściem Spółki nie zgodził się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS).
Według DKIS wsteczna zmiana decyzji odnośnie wyboru metody rozliczania różnic kursowych jest niemożliwa. Wynika to z faktu, iż korekta deklaracji ma na celu poprawienie błędów, które zostały popełnione przy jej sporządzaniu. Natomiast w przypadku spółki korekta deklaracji nie dotyczy popełnionych błędów, lecz zmiany decyzji.
Stanowisko sądów administracyjnych
Najpierw WSA w Warszawie (wyrok z 31 stycznia 2023 r., sygn. III SA/Wa 2221/22) przyznał rację spółce, a następnie potwierdził to NSA.
WSA podkreślił, iż ustawa o CIT nie przewiduje zakazu korygowania deklaracji podatkowej w zakresie zmiany decyzji dotyczącej wyboru metody rozliczania różnic kursowych. Obowiązujące przepisy nie ograniczają bowiem możliwości złożenia korekt deklaracji tylko do sytuacji błędnego sporządzenia pierwotnego rozliczenia. Wybór metody rozliczania różnic kursowych jest elementem zeznania rocznego, w związku z czym również może zostać skorygowany.
DKIS złożył skargę kasacyjną, którą NSA oddalił. Na ten moment brak jest pisemnego uzasadnienia wyroku, niemniej jednak z uzasadnienia ustnego przedstawionego w prasie wynika, że NSA zgodził się z argumentacją WSA w Warszawie.
Okiem ekspertki ABC Tax – Marta Coda
Stanowisko NSA należy ocenić pozytywnie.
W praktyce oznacza to, że podatnik, który pod wpływem nowych okoliczności (np. technicznych lub organizacyjnych) oceni złożone w deklaracji oświadczenie woli jako niekorzystne, może je skutecznie skorygować.
Co więcej należy zwrócić uwagę na to, że możliwość korekty deklaracji w zakresie oświadczeń woli nie dotyczy wyłącznie deklaracji CIT. Rozważania sądu dotyczą bowiem każdej deklaracji (np. PIT), o ile ustawa nie przewidziała wyjątków w tym zakresie.
Marta Coda, doradczyni podatkowa
mcoda@abctax.com.pl
Zmiana oprocentowania pożyczek na podstawie zaktualizowanej analizy cen transferowych
Interpretacja indywidualna DKIS z 13 stycznia 2025 r., nr 0111-KDIB1-3.4010.704.2024.1.JKU
Stan faktyczny
Spółka należy do grupy kapitałowej oraz zawiera transakcje z podmiotami powiązanymi, m.in. pełni rolę pożyczkodawcy, przy czym udzielane pożyczki nie spełniają warunków tzw. „safe harbour”. Spółka zwróciła się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS) z pytaniem dotyczącym skutków aktualizacji analizy porównawczej dla transakcji pożyczek udzielonych w poprzednich latach.
We wniosku o interpretację zadano pytanie czy należy zmienić oprocentowanie pożyczek, jeśli zaktualizowana analiza wskazuje, że oprocentowanie nie mieści się już w przedziale rynkowym (pomimo że pierwotna analiza potwierdzała rynkowość transakcji). Innymi słowy, czy oprocentowanie pożyczek powinno być dostosowywane do wyników najbardziej aktualnej analizy.
Stanowisko Spółki
Zdaniem Spółki, nie ma potrzeby zmiany oprocentowania w kolejnych latach, nawet jeśli zaktualizowana analiza benchmarkingowa wskazuje inny przedział rynkowy.
Spółka argumentowała, że transakcje pożyczkowe między spółkami powiązanymi powinny być traktowane jak transakcje zawierane przez niezależne podmioty na rynku. Jako przykład podała kredyty udzielane przez banki, w przypadku których oprocentowanie nie jest zmieniane w trakcie trwania umowy. Spółka zauważyła, że jeśli podmioty niezależne, działające zgodnie z zasadami racjonalności ekonomicznej, nie dostosowują oprocentowania do aktualnych benchmarków, to podobne zasady powinny obowiązywać w transakcjach między podmiotami powiązanymi. Ponadto, zwróciła uwagę na przepisy „safe harbour”, które nie nakładają obowiązku corocznej zmiany oprocentowania w zależności od aktualnych obwieszczeń.
Stanowisko DKIS
DKIS uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe.
DKIS stwierdził, że oprocentowanie pożyczek powinno zostać zmienione zgodnie z zaktualizowaną analizą porównawczą. Zdaniem DKIS, takie działanie pozwoli spełnić warunek określony w art. 11c ustawy CIT, który nakłada obowiązek ustalania cen transferowych pomiędzy podmiotami powiązanymi na warunkach, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane.
Odnośnie powoływania się Spółki na przepisy o „safe harbour”, DKIS wskazał, że przepisy te mają zastosowanie wyłącznie do pożyczek spełniających warunki określone w art. 11g ustawy CIT, a ich stosowanie do innych transakcji kontrolowanych, w tym opisanych we wniosku, nie ma uzasadnienia.
Okiem ekspertki ABC Tax – Tetiana Startseva
Pytanie poruszone w opisanym stanie faktycznym dotyczy jednego z kluczowych zagadnień w zakresie realizacji wymogów cen transferowych dla transakcji finansowych. Stanowisko DKIS, które wskazuje, że oprocentowanie pożyczek powinno być dostosowane do wyników zaktualizowanej analizy porównawczej, nie jest zaskakujące i w pełni wpisuje się w dotychczasową praktykę organów podatkowych.
Co to oznacza dla podatników? Po pierwsze, konieczność regularnej aktualizacji analiz porównawczych (co trzy lata lub częściej, jeśli otoczenie ekonomiczne uległo istotnej zmianie); po drugie, konieczność dostosowania oprocentowania pożyczek do wyników najbardziej aktualnych analiz.
Warto również zauważyć, że kwestia konieczności i częstotliwości aktualizacji analiz porównawczych dla transakcji finansowych jest dyskutowana w ramach Forum Cen Transferowych, a szczególnie w ramach prac Grupy Roboczej nr 14. Ministerstwo Finansów w tych dyskusjach zajmuje stanowisko zgodne z opinią DKIS przedstawioną w omawianej interpretacji. Powyższe sugeruje, że raczej nie należy spodziewać się zmiany stanowiska organów podatkowych w tej kwestii.
Tetiana Startseva, starszy konsultant
tstartseva@abctax.com.pl
Obciążenie klienta za uszkodzenie zwróconego towaru nie podlega VAT
Wyrok WSA z 4 marca 2025 r., sygn. I SA/Po 32/25
Stan faktyczny
Spółka prowadzi za pośrednictwem sklepu internetowego sprzedaż elektroniki użytkowej.
Konsumentom na podstawie ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta przysługuje prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość (w tym przez Internet). W przypadku skorzystania przez konsumenta z tego uprawnienia – umowę sprzedaży towarów uznaje się za niezawartą, a na przedsiębiorcy ciąży obowiązek zwrócenia konsumentowi wszystkich dokonanych przez niego płatności. Z kolei konsument jest zobligowany do zwrotu towaru przedsiębiorcy.
W sytuacji, gdy wartość zwracanego sprzedawcy towaru ulega zmniejszeniu, wskutek korzystania z tego towaru przez konsumenta w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania towaru, sprzedawcy przysługuje roszczenie odszkodowawcze. Taka sytuacja ma miejsce gdy przykładowo dochodzi do uszkodzenia towaru, czy gdy ten nosi ślady użytkowania.
Z uwagi na straty po stronie Spółki związane z:
- koniecznością napraw towaru,
- czyszczeniem towaru,
- uzupełnieniem braków towarów celem umożliwienia ich dalszej odsprzedaży,
- koniecznością obniżenia ceny towaru (np. z uwagi na uszkodzenia, braki) i skierowaniem takiego towaru do oferty outlet
Wnioskodawca rozpoczął prace nad wdrożeniem procesu, który w przypadku wykrycia w zwracanym towarze zmniejszenia jego wartości, pozwoli Spółce oszacować wartość takiego zużycia i dokonać stosownego obciążenia konsumenta z tego tytułu.
W związku z powyższym, Spółka zwróciła się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS) z pytaniem, czy kwota obciążenia, która stanowi odszkodowanie dochodzone od konsumenta z tytułu zmniejszenia wartości zwracanego towaru, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.
Stanowisko DKIS – interpretacja indywidualna nr 0112-KDIL3.4012.554.2024.1.MBN
DKIS wbrew stanowisku Spółki uznał, iż kwota obciążenia podlega opodatkowaniu VAT. Zdaniem DKIS stanowi ona wynagrodzenie za świadczenie usług i nie ma charakteru odszkodowawczego. Organ wskazał m.in., że:
- Aby dane wynagrodzenie mogło być uznane za odszkodowanie, muszą być spełnione przesłanki wynikające z Kodeksu cywilnego − musi wystąpić szkoda, którą wyrządzający szkodę zobowiązany jest naprawić − co w analizowanej sprawie nie ma miejsca.
- Naliczenia dodatkowych opłat w przypadku zaistnienia określonych okoliczności, tj. w związku ze zwrotem przez konsumenta towaru w stanie odbiegającym od odpowiedniego, wynika wprost z warunków umowy pomiędzy Spółką a konsumentem.
- Przesłanką dla uznania danego działania, powstrzymania się od działania bądź tolerowania czynności lub sytuacji za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, jest łącznie spełnienie następujących warunków:
i. w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
ii. świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Organ uznał, że w przedmiotowej sprawie oba ww. warunki były spełnione.
Spółka złożyła skargę na ww. interpretację.
Stanowisko WSA
WSA w Poznaniu uznał, że rację należy przyznać Spółce, bowiem ta nie świadczy na rzecz konsumenta usługi, a jedynie realizuje przysługujące jej uprawnienie.
W przypadku odstąpienia od umowy sprzedaży i zwrotu niepełnowartościowego towaru (np. zniszczonego, zużytego, zanieczyszczonego, czy zdekompletowanego) konsument uiszcza opłatę o charakterze odszkodowawczym. Konsument bowiem swoim działaniem / zaniechaniem (korzystaniem w sposób „ponadnormatywny”) doprowadza do powstania obowiązku zapłaty odszkodowania, co oznacza, że świadczenie należne jest w związku z jego niewłaściwym postępowaniem, nie z określonymi czynnościami podejmowanymi przez Spółkę.
Opłata poza rolą dyscyplinującą konsumentów do postępowania zgodnego z regulaminem, ma za zadanie zrekompensować skarżącej szkody poniesione w związku z wymiernymi stratami i zwrotem niepełnowartościowego towaru.
Okiem ekspertki ABC Tax – Weronika Sydow
Należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu.
Na kwalifikację VAT analizowanego przepływu nie powinno wpływać to, że opłata jest uregulowana w umowie (kara umowna również jest uregulowana w umowie i nie stanowi to przesłanki za uznaniem jej za element świadczenia podlegającego opodatkowaniu VAT).
Niewątpliwe jest to, że w przypadku zwrotu uszkodzonego towaru, dochodzi do szkody po stronie przedsiębiorcy, a zgodnie z obowiązującą praktyką opłaty o charakterze odszkodowawczym nie podlegają VAT. W przeciwnym razie trudno byłoby w tym przypadku wskazać charakter świadczonej przez Spółkę usługi na rzecz dokonującego zwrotu towaru konsumenta.
Wyrok jest nieprawomocny.
Weronika Sydow, konsultant podatkowy
wsydow@abctax.com.pl
Czy zagraniczny udziałowiec polskich spółek wyklucza zwolnienie z krajowego podatku minimalnego?
Interpretacja indywidualna z 4 lutego 2025 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.518.2024.2.SG
Stan faktyczny
W ramach międzynarodowej grupy kapitałowej, spółka łotewska posiada pośrednio powyżej 75% udziałów w kapitale zakładowym sześciu polskich spółek.
Jedna z tych spółek wystąpiła z wnioskiem o interpretację, w którym chciała potwierdzić, iż nie jest zobowiązana do zapłaty podatku minimalnego z uwagi na treść zwolnienia zawartego w art. 24ca ust. 14 pkt 6 ustawy o CIT (dotyczącego grup spółek) w sytuacji, gdy udział łącznych dochodów wszystkich polskich spółek, w których spółka łotewska posiada przez cały rok podatkowy co najmniej 75% udziałów w kapitale zakładowym, w ich łącznych przychodach jest większy niż 2%.
Wątpliwości spółki dotyczyły w szczególności tego, czy fakt, że podmiotem dominującym jest spółka zagraniczna wyklucza możliwość zastosowania zwolnienia. Zdaniem spółki ww. przepisy w żaden sposób nie ograniczają się do spółek będących polskimi rezydentami.
Stanowisko DKIS
Początkowo stanowisko spółki zostało uznane za nieprawidłowe, lecz po wniesieniu skargi na interpretację, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS) zmienił swoje stanowisko (z urzędu).
DKIS dokonując analizy treści przepisu art. 24ca ust. 14 pkt 6 ustawy o CIT, wskazał iż ustawodawca nie sprecyzował czy posiadanie bezpośredniego lub pośredniego udziału dotyczy wyłącznie polskich spółek (rezydentów), czy też spółek zagranicznych (nierezydentów).
Zwrócił jednak uwagę, iż ustawodawca nie zastrzegł, by spółką posiadającą 75% udziałów w innych spółkach mógł być jedynie podmiot z siedzibą w Polsce. Wobec tego, zwolnienie z podatku minimalnego dotyczy również grup, w których spółka dominująca jest podmiotem zagranicznym.
Okiem ekspertki ABC Tax – Aleksandra Ulążka
Podatek minimalny to stosunkowo nowa danina, której przepisy weszły w życie 1 stycznia 2024 r. Obowiązek zapłaty podatku został nałożony na podmioty, które w roku podatkowym poniosły stratę z działalności operacyjnej lub nie przekroczyły progu rentowności w wysokości 2%.
Niemniej jednak ustawodawca przewidział szereg sytuacji, w których pomimo nie spełnienia ww. warunku, podatnicy nie będą zobowiązani do zapłaty podatku minimalnego. Jedną z takich sytuacji jest udział w grupie – art. 24ca ust. 14 pkt 6 ustawy o CIT.
Zgodnie z tym przepisem podatek minimalny nie obejmuje podatników wchodzących w skład grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna spółka posiada przez cały rok podatkowy bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 75% udział odpowiednio w kapitale zakładowym, kapitale akcyjnym lub udziale kapitałowym pozostałych spółek wchodzących w skład tej grupy, jeżeli:
- rok podatkowy spółek obejmuje ten sam okres oraz
- obliczony za rok podatkowy, udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach jest większy niż 2%
– przy czym przy ustalaniu warunków, o których mowa w lit. a i b, uwzględnia się wszystkie spółki z grupy będące podatnikami, o których mowa w art. 3 ust. 1, lub należące do podatkowej grupy kapitałowej.
Powyższy przepis może budzić wątpliwości interpretacyjne. Można go bowiem rozumieć na dwa sposoby, tj.:
- wszystkie spółki z grupy powinny być polskimi rezydentami i spełnić warunki określone w art. 24ca ust. 14 pkt 6 ustawy o CIT.
- wszystkie spółki z grupy, które są rezydentami polskimi, powinny spełnić warunki określone w art. 24ca ust. 14 pkt 6 ustawy o CIT
W I wariancie, zwolnienie przysługuje tylko wtedy, gdy grupę tworzą spółki będące polskimi rezydentami – zatem spółka dominująca również musi być polskim rezydentem.
Natomiast w II wariancie zwolnienie przysługuje nawet wtedy, gdy spółka dominująca jest nierezydentem i nie spełni warunków określonych w ww. przepisach, gdyż tylko polskie spółki muszą spełnić określone w ustawie o CIT warunki. Inaczej mówiąc, jeśli polskie spółki należące do międzynarodowej grupy kapitałowej spełnią ww. warunki, a zagraniczna spółka dominująca ich nie spełni, mogą nie stosować przepisów o krajowym podatku minimalnym.
Wariant II wydaje się właściwy m.in. ze względu na brak bezpośredniego wskazania w przepisie, że grupę spółek mają tworzyć tylko spółki będące polskimi rezydentami. Tak jak wskazał DKIS, ustawodawca nie zastrzegł, że spółką posiadającą 75% udziałów w innych spółkach może być jedynie spółka z siedzibą w Polsce. Zatem zmianę stanowiska DKIS należy ocenić pozytywnie.
Mając jednak na uwadze, iż zmiana stanowiska DKIS jest skutkiem skargi, do rozliczeń dotyczących podatku minimalnego należy podchodzić ze szczególną ostrożnością.
Aleksandra Ulązka, stażystka
aulazka@abctax.com.pl